Compost is een grondstof die bestaat uit plantaardige resten (bijvoorbeeld groenten, fruitschillen, grasmaaisel, bladeren, snoeihout, …). Het professionele composteringsproces van gft-afval en/of groenafval is te vergelijken met wat in het bos gebeurt als afgevallen bladeren, twijgjes en dode planten zich omvormen tot de donkerbruine bosgrond. Compost is een donkerbruin tot bijna zwart kruimelig materiaal dat naar bosgrond ruikt. Het is het resultaat van het composteringsproces, een natuurlijk proces dat gecontroleerd en gestuurd wordt. Het is een product met een hoog stabiel organische stofgehalte en nutriënten die geleidelijk beschikbaar komen voor de planten. Compost is een bodemverbeteraar en geen meststof. Compost bevat een hoog gehalte stabiel organisch materiaal. Uit dat organisch materiaal vormt zich humus.
In Vlaanderen zijn er een veertigtal professionele composteerinstallaties. Sommigen verwerken enkel gft-afval, andere enkel groenafval. De procesomstandigheden verschillen maar ze maken allemaal compost. En die professionele compost gebruiken de huishoudens, landbouwers, de tuinaannemer en de gemeenten. Zo blijft de grond in Vlaanderen gezond en vruchtbaar. Daarnaast kan je in je eigen tuin ook aan de slag met je thuiscompost.
Waarom moet u de bodem verbeteren?
Tuinieren en landbouw beoefenen, zorgt voor het uitputten van de bodem. Door het schoonmaken van borders, weghalen van grasmaaisel en het oogsten van fruit worden steeds voedingselementen en organisch materiaal weggehaald. Om uitputting en structuurverval te voorkomen moet u de bodem van nieuw organisch materiaal voorzien. En dat doet u met een bodemverbeteraar als compost. Compost brengt onder andere meer structuur in de bodem, de organische stof zorgt er voor dat de bodem aggregaten vormt.
Ontdek hieronder de voordelen van compostgebruik voor de bodem.
Voordeel 1: Compost verbetert de bodemstructuur
Compost levert stabiele organische stof aan de bodem, dit zorgt voor stevige bodemaggregaten. Compost is als het ware een goede ‘lijm’ om de zand-, klei- en leempartikels samen te houden. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat een goede bodemstructuur ervoor zorgt dat de bodem beter gewapend is tegen verdichting, verslemping en erosie. Een voorbeeld van de opbouw van een stevige bodemstructuur zie je hieronder.
Voordeel 2: Compost activeert het microbiologische bodemleven
In de bodem krioelt het van het leven. Sommige beestjes zijn microscopisch klein, andere kan je perfect zien. Deze bodemdieren zijn noodzakelijk voor tal van functies in de bodem. Compost is voedsel voor de bodemdiertjes, dat weten we al eeuwen. Ook deze veldproef toont aan dat door compost aan de bodem toe te voegen, een grote verscheidenheid aan organismen gestimuleerd wordt en er een uitgebreider en evenwichtiger bodemleven ontstaat. Dat biedt weerstand aan schadelijke organismen.
“Compost maakt de bodem vruchtbaar en zorgt voor een sterke natuurlijke afweer tegen plagen en ziekten.” Elke Vandaele, Vlaco vzw
Voordeel 3: Compost zorgt voor voldoende bodemhumus
Voldoende organische stof is essentieel om een vruchtbare bodem te hebben of te behouden. Compost verrijkt je bodem met een grote dosis stabiele organische stof. Hierdoor krijgt de bodem de typische vruchtbare donkere kleur. De hoeveelheid organische stof die ideaal is voor je bodem hangt af van je bodemtextuur. Zandbodems hebben meer organische stof nodig dan bijvoorbeeld leembodems. De bovengenoemde veldproef toont aan dat 20 jaar toedienen van compost zorgt voor een duidelijke verhoging van het organische stofgehalte van de bodem ten opzichte van het gebruik van alleen kunstmest.
Bron: Bodemkundige Dienst van België
Voordeel 4: Compost vergemakkelijkt de infiltratie van water en vermindert zo erosie
Dankzij compost heeft de bodem stevigere bodemaggregaten. Regendruppels krijgen ze niet zo makkelijk kapot. Door een betere porositeit door het gebruik van compost, dringt het regenwater vlotter in de bodem en spoelt het minder af. Onderzoek toont dat dit vooral voor leem- en kleibodems een groot voordeel is. Stevige bodemaggregaten verkleinen de kans op erosie aanzienlijk. Onderstaande grafiek toont het effect van het toedienen van compost gedurende 20 jaar op de infiltratiecapaciteit van de bodem tegenover een situatie waar alleen kunstmatig (mineraal) is bemest.
Bron: Bodemkundige Dienst van België
Voordeel 5: Compost voorkomt uitdroging van de bodem
Een bodem met een goede bodemstructuur bevat zowel kleine als grote poriën. De grote poriën zorgen voor een betere infiltratie van het water. De kleine poriën staan in voor het vasthouden van water in de bodem. Dit werkt als een spons. Ook dit meerjarig onderzoek wijst uit dat compost vooral in lichtere zandbodems zorgt dat de bodem beter water vasthoudt en dat de planten dus beter drogere periodes zullen overleven. Onderstaande grafiek toont hoe de bodem na 20 jaar evolueert in watervasthoudend vermogen. De vergelijking is gemaakt met een bodem die enkel kunstmest kreeg.
Bron: Bodemkundige Dienst van België
Voordeel 6: Compost werkt de bodemverzuring tegen
De verzuring van de bodem is een natuurlijk proces. Menselijke invloeden zoals zure regen, landgebruik of bemesting met zuurwerkende meststoffen versterken die verzuring. Soms is het dus nodig om de zuurtegraad (of pH) van je bodem weer op peil te brengen. Dat kan door te bekalken. Meerjarig onderzoek toont aan dat als je regelmatig compost als bodemverbeteraar gebruikt, je de nood aan kalk om de pH van de bodem te verhogen, vermindert. Compost heeft een neutrale tot basische pH en werkt bodemverzuring tegen.
Voordeel 7: Compost levert traagwerkende nutriënten
Compost bevat naast organische stof ook voedingsstoffen zoals stikstof (N), fosfor (P), kalium (K), maar ook calcium (Ca), magnesium (Mg), zwavel (S), … Een belangrijk voordeel van compost dat tevens duidelijk wordt aangetoond in de 20 jarige veldproef, is dat de voedingsstoffen gebonden zijn aan de organische stof. Hierdoor gaan ze minder snel verloren door uitspoeling en komen ze slechts geleidelijk aan vrij op het ritme dat de planten ze nodig hebben. Daarnaast verhoogt compost ook de capaciteit van de bodem om voedingsstoffen vast te houden. Door compost te gebruiken gaan dus ook voedingsstoffen uit meststoffen minder snel verloren. Tweemaal winst.
Bron: https://www.vlaco.be/nieuws/ontdek-de-7-bewezen-voordelen-van-compostgebruik
