Het ontstaan van het Werk van de Akker
De voorgeschiedenis
Wanneer wij terugblikken op ons eigen verbond, op onze eigen afdeling, zien we dat het “Werk der Volkstuinen” op nationaal vlak gestalte kreeg onder impuls van eerste minister BEERNAERT, kardinaal GOOSSENS, de ministers DE LANTSHEERE, LEJEUNE, TACK, COOREMAN, en noem maar op die deel uitmaakten van het hoofdbestuur van de prille “Ligue du coin de Terre”. We zijn dan in het jaar 1896.
1898
Op 24 februari 1898 wordt een bestuur gekozen. Dat bestuur stelt statuten op, en -vooral- richt plaatselijke verenigingen op. Vrij vlug ontstonden afdelingen in Namen, Sint-Niklaas, Gent, Antwerpen, en Brugge.
1908
Nog meer plaatselijke afdelingen zien het levenslicht, onder meer in Bergen, Ath,Doornik, Virton, Verviers, Kortrijk, en .... DENDERMONDE
1925
Door de oprichting van de VZW “Het Nationaal Verbond van het Werk van den Akker en den Haard” verkrijgt de vereniging rechtspersoonlijkheid.
1945
Er worden ook provinciale onderafdelingen opgericht. Voor de provincie Oost-Vlaanderen gebeurt dit op 27 juli 1945.
1980
De VZW “De Volkstuin en het Werk van de Akker” wordt opgericht. De nationale vereniging krijgt nieuwe statuten, en een nieuwe benaming: “Nationaal Verbond van de Volkstuinen - Werk van de Akker”.
Wij vermelden ook nog dat België tevens aangesloten is bij het Internationaal verbond van Volkstuinen, waarin 18 landen vertegenwoordigd zijn, en dat zijn maatschappelijke zetel heeft in Luxemburg. Er worden op geregelde tijdstippen nationale en internationale congressen georganiseerd.
Het werk der Volkstuinen door de jaren heen
De afdeling Dendermonde werd gesticht in 1908, onder voorzitterschap van Ridder Daniel SCHELLEKENS, Z.E.H. Deken Alphonsius VAN DEN FONTEINE was ere-voorzitter.
Zij beschikten toen over 10 are grond. De toenmalige proost, Z.E.H. DE POORTER spande zich in om de capaciteit van de ter beschikking gestelde grond op te drijven.
Ingevolge de enorme puinhoop waarin de Duitsers onze stad herschapen hadden, kende ons werk een geweldige uitbreiding tijdens de oorlogsjaren 1914-1918.
In die periode was Ridder Oscar SCHELLEKENS voorzitter, Theodoor VERMEYLEN ondervoorzitter, en Ridder Daniel SCHELLEKENS schatbewaarder. Dit bestuur werd verder uitgebreid met Gustaaf VAN CAUSBROECK, Emilianus VAN WINCKEL, en Cesar DE COCK als secretaris.
Cesar DE COCK (handelaar in landbouwgrondstoffen) slaagde erin hulp te bieden aan de 721 huisgezinnen (leden) van de stad Dendermonde. Voeg daarbij de 231 huisgezinnen (leden) van Sint-Gillis-Dendermonde, en u kunt zich een beeld vormen van de massa werk die deze mensen verricht hebben, en dat in zeer moeilijke omstandigheden. Er moest dringend werk gemaakt worden van de uitbreiding van de beschikbare gronden, en van het leveren van pootgoed en meststoffen, die op dat moment zeer schaars waren.
De uitbreiding kwam er dank zij Ridder Daniel SCHELLEKENS. Deze bekwam tevens van de bezetter de toelating om over sommige krijgsgebouwen en dito gronden te beschikken. We denken daarbij aan de Gauweg (militair depot), de gronden tegen de vestingsmuren (rechtover de huidige gevangenis). Ook werden er gronden verdeeld in de Sint-Jacobsstraat, de Brusselsestraat, de Begijnhoflaan en het Sas (Bastion 8).
Tevens werd toen reeds een gedeelte van het huidige Krijgem in pacht genomen van de toenmalige C.O.O. (het huidige O.C.M.W.). Er werden zelfs gronden in gebruik genomen in Grembergen, Sint-Gillis-Dendermonde en Denderbelle.
Op dat ogenblik beschikte men over 37 hectare grond, verdeeld over ongeveer 1.000 gezinnen (leden). De bevoorrading van plantaardappelen en zelfs van superfosfaat vormde toen geen probleem, dank zij de secretaris, Cesar DE COCK, die via zijn handel alles tot bij de gewone man kon krijgen.
Reeds in die tijd waren er voordrachten voor de leden door onder andere de Heer BRUGGEMAN, hovenier, die zijn opdrachten bovendien in boekvorm verspreidde.
De grootste nood verdween na de oorlog. Het gewone leven hernam, en vele gronden bleven onbebouwd. Gelukkig hebben we deze periode kunnen overbruggen met de hulp van twee kleine landbouwers, namelijk de Heren EECKHOUDT en LEYBAERT, waardoor alle gronden bewerkt bleven.
In 1936 krijgen we een bestuurswissel aan de top van onze vereniging. Ridder Daniel SCHELLEKENS werd opgevolgd door Advocaat George HEYVAERT, met als nieuwe secretaris Désiré VAN DER HAEGEN. Het is deze laatste die ervoor zorgde dat het Krijgem verdeeld werd in 168 percelen van 2 are.
Vanaf dan komen er geregeld wissels in de bestuursploeg. Zo nam in 1940 Gerard VAN WAMBEKE het secretariaat over, en werd Arthur D’HERDE ondervoorzitter. De andere bestuursleden waren toen Alfons VAN HOOREBEECK, Ferdinand BEKEN, Jan VAN HOECK, Alfred VAN HEMELRIJCK, Leon VAN DEN DUNGEN, en Edmond THIJS.
Tijdens de tweede wereldoorlog werden er gronden bewerkt gelegen in het Krijgem I, Krijgem II, Donckstraat, Zevenkoten, Vertongen-Goens, en de Zijpestraat. Zo kwam men opnieuw tot een gezamenlijke oppervlakte van 35 hectaren.
Net zoals in de eerste wereldoorlog heeft het bestuur ook nu kunnen zorgen voor de bevoorrading van plantgoed en meststoffen. Ook werden de leden in hun ijver gestimuleerd door het maandblad “De Volkstuin”. Regelmatig werden tuinvoordrachten gegeven door E. DE WITTE uit Sint-Niklaas en A. VAN HUFFEL en Fr. MICHIELS uit Lebbeke.
De vergaderingen vonden plaats in het Werkmanshuis, de Antiekens, de Roxy en de Mariakring.
De verdelingen van de plantaardappelen en de meststoffen gebeurden in het Werkmanshuis, het magazijn Heyvaert-Segers, café “’t Moleken”, bij Victor DE DECKER, Godfried DE LANDSHEER en bij de weduwe LENSSENS.
Ondertussen bestond het bestuur uit voorzitter Georges Heyvaert, ondervoorzitter Clement Leybaert, secretaris Edmond Thijs, en als bestuursleden: Victor De Decker, Sylvain Lenssens, Jozef Peeters, Benoit Van Beveren, Charel Van Hecke, Jozef Verleyen en Oktaaf Hervent.
Op 17 maart 1958 werd aan de vereniging de titel verleend van “Koninklijke Maatschappij”.
Deze viering had plaats op het stadhuis gedurende de kermisdagen in augustus 1958. De hiermee gepaard gaande tentoonstelling werd bezocht door 1.750 personen, en het is ook bij deze gelegenheid dat Ridder Daniel SCHELLEKENS aangesteld werd als ere-voorzitter.
In 1964 werd het perceel aan de Donckstraat onteigend voor de aanleg van de Noordlaan en daardoor bleef voor Dendermonde nog alleen het Krijgem I over met een oppervlakte van 4 ha, verdeeld in 168 percelen van 2 aren en bewerkt door 133 gezinnen.
In 1978 nam de vereniging afscheid van Edmond THIJS, na 26 jaar als secretaris actief te zijn geweest. Op 20 maart 1978 werd hij opgevolgd door Sylvain LENSSENS.
Op 16 november 1980 was het de beurt aan Advocaat George HEYVAERT om afscheid te nemen, na gedurende 44 jaar de taak van voorzitter op zich genomen te hebben. Hij gaf de fakkel door aan de nieuwe voorzitter, Advocaat André MERTENS, die als grote opdracht meekreeg de viering van het 75-jarig bestaan van de vereniging tot een goed einde te brengen, samen met een bijna totaal vernieuwde ploeg.
Het bestuur bestond nu uit voorzitter Advocaat André MERTENS, ondervoorzitter Clement LEYBAERT, secretaris Sylvain LENSSENS, en als gewone bestuursleden Antoine VAN HERREWEGHEN, Raymond JANSEGERS, Roger VANDEN BRANDE, en Dirk GOOSSENS.
vlnr
Lenssens Sylvain, Mertens André, Van Herreweghen Antoine,
Jansegers Raymond, Goossens Dirk, Leybaert Clement, Vanden Brande Roger
In 1982 organiseerde onze vereniging haar eerste open-tuin-dagen met een tent op het Krijgem, als aanloop naar ons 75-jarig jubileum het jaar nadien.
Voor 1983 kunnen we terugblikken op een prachtige tentoonstelling, die het stadhuis van Dendermonde als het ware had omgetoverd in een feeëriek schouwspel van bloemen, planten en groenten.
Ook onze afdeling werd helaas geconfronteerd met het heengaan van gewaardeerde medewerkers. Zo overleed op 16 februari 1986 onze ere-voorzitter, Advocaat Georges HEYVAERT, en op 21 juli 1992 is onze ondervoorzitter Clement LEYBAERT schielijk overleden.
1992 was dan weer het jaar waarin het bestuur uitgebreid werd met twee nieuwe krachten: Patrick MEULEBROEK als ondervoorzitter, en Freddy TONNELIER als bestuurslid.
In 1995 wordt onze afdeling opnieuw zwaar getroffen door het schielijk overlijden van ons bestuurslid Raymond JANSEGERS.
In 2002 komt er een einde aan onze tegenslagen en vonden we een nieuw, jong bestuurslid, namelijk Stijn GOOSSENS, die met volle overgave de informaticatoer opging, zodat we wel mogen stellen dat onze afdeling een voorbeeldfunctie heeft binnen ons gewest.
Verder mag onze afdeling er ook prat op gaan dat in 2002 onze secretaris voorgedragen werd voor de functie van inspecteur van het gewest Dendermonde. Dirk GOOSSENS werd in deze functie benoemd, en oefent ze met veel passie uit. Hij vervangt Frans MICHIELS, die om gezondheidsredenen ontslag had genomen.
Als klap op de vuurpijl verwierf onze afdeling op 14 maart 2005 met Roger VANDEN BRANDE nog een bestuursplaats in het gewest, wat toch wel aantoont dat Dendermonde als afdeling een vinger in de pap heeft bij de goede werking van ons gewest.
Tot slot wil ik een bijzonder woord van dank richten aan al diegenen die mij geholpen hebben bij het verzamelen van al deze gegevens.
Enkele belangrijke vaststellingen
In de loop van de voorbije 114 jaar hebben wij maar 5 voorzitters, 4 ondervoorzitters en 8 secretarissen gekend:
Voorzitters
- Ridder Daniel SCHELLEKENS
- Ridder Oscar SCHELLEKENS
- Advocaat Georges HEYVAERT
- Advocaat André MERTENS
- Advocaat Marc PEETERS (Huidige voorzitter)
Ondervoorzitters
- Theodoor VERMEYLEN
- Arthur D’HERDE
- Clement LEYBAERT
- Patrick MEULEBROEK (Huidige ondervoorzitter)
Secretarissen
- Cesar DE COCK
- Julien DE JONGH
- E.H. VAN HULLE
- Désiré VAN DER HAEGEN
- Gerard VAN WAMBEKE
- Edmond THIJS
- Sylvain LENSSENS
- Dirk GOOSSENS
- Kurt CORNELIS (Huidige secretaris)
Sinds 1908 verse groenten van het Krijgem!
Als je interesse hebt, kun je je registreren op onze wachtlijst. Je zult wel wat geduld moeten uitoefenen voor je aan de beurt bent want er is veel interesse en de meeste tuiniers huren hun tuintje voor heel wat jaren.
Milieubewust tuinieren
Je bent al heel goed bezig als je zelf je groente kweekt. Denk alleen al aan al het vervoer en verpakkingsmateriaal dat niet nodig is. Iedereen die moestuiniert helpt mee aan een beter klimaat.
Mede-tuinders
Het maakt niet uit of je veel of weinig verstand hebt van tuinieren, want mede-tuinders delen graag hun kennis.
Voordeel
Als je veel verschillende groenten teelt, kun je bijna het jaar rond van je eigen opbrengst eten. Die zelfgeteelde groenten zijn lekkerder dan wat je kunt kopen in de winkel en dat is niet alleen te verklaren vanuit een gevoel van fierheid over die ‘eigen kweek’. De groenten uit eigen tuin smaken effectief een pak beter.
1
Jaar verse groenten
1 +
Percelen
1
Tuinierders
Foto's van vroeger
@ Lidkaart Werk van den Akker, KADOC – KU Leuven.
Meer informatie over de geschiedenis van de vzw kun je terugvinden in de publicatie ‘Volkstuinen een geschiedenis, Y. Segers en L. Van Molle (2007); Davidsfonds Leuven.
Foto’s volkstuinen jaren 80 @Blog JP seniorennet
